Spis treści
Kraje byłej Jugosławii z roku na rok zyskują coraz większą popularność wśród polskich wczasowiczów. Do uwielbianej przez Polaków od wielu lat Chorwacji dołączają takie państwa, jak chociażby Czarnogóra, Słowenia czy Macedonia, ale coraz więcej turystów decyduje się także odwiedzić Serbię czy Bośnię i Hercegowinę. Bałkany są bowiem świetnym miejscem dla osób poszukujących gorących i pięknych plaż, czystego morza, śródziemnomorskiej przyrody oraz malowniczych widoków, a jednocześnie chcących uniknąć tłumów turystów i przesadnie wysokich cen.
Wraz z popularnością Bałkanów jako celu wycieczek rośnie także rozpoznawalność dań i smaków tamtejszej kuchni. Kuchnia bałkańska jest bowiem bardzo ciekawa i czerpie z wielu różnych tradycji, od rdzennie bałkańskich, poprzez tureckie i greckie aż po śródziemnomorskie, a nawet węgierskie. Dużą rolę odgrywają grillowane, pieczone i smażone mięsa, szczególnie wołowina, jagnięcina i baranina. Bardzo ważnym elementem kuchni są także słynne bałkańskie sery oraz rosnące na tych terenach warzywa, szczególnie pomidory, bakłażany i papryka. A co konkretnie warto spróbować, będąc na Bałkanach? Oto lista naszych dziesięciu propozycji.
Ajwar
Ajwar to pasta z pieczonej lub grillowanej papryki i bakłażana, z dodatkiem cebuli i przypraw. Stanowi podstawę wielu jugosłowiańskich potraw, ponieważ świetnie komponuje się z grillowanym mięsem. Od dobrych kilku lat ajwar można z łatwością kupić w Polsce, ale warto również spróbować przyrządzić go samodzielnie.
Baklava
Najbardziej znany bałkański deser, zapożyczony z kuchni bliskowschodniej. Baklava składa się z wielu warstw ciasta filo przekładanych masą z orzechów, przy czym w zależności od rodzaju mogą to być orzechy włoskie, pistacje, migdały, orzechy laskowe czy jeszcze inne składniki. Całość jest dodatkowo obficie podlana syropem lub miodem. Baklava jest niesamowicie słodka, klejąca i chrupka z wierzchu.
Burek
Ciasto filo, nieco podobne do ciasta francuskiego, jest wykorzystywane również do produkcji popularnego tureckiego i bałkańskiego wypieku, jakim jest burek. Burek jest nadziewanym plackiem, najczęściej z nadzieniem wytrawnym (mięsnym lub twarogowym), choć można też spotkać słodkie wersje tej potrawy. Placek przygotowuje się w różnych kształtach, w zależności od regionu.
Cevapcici
Cevapcici to kolejne zapożyczenie z kuchni bliskiego wschodu, co widać nawet w nazwie. Cevap to po prostu serbsko-chorwacka wersja słowa kebab, natomiast cevapcici można rozumieć jako „kebabiki”. W Albanii tego typu potrawę określa się z kolei jako „kofta”. Cevapcici przygotowuje się z mięsa mielonego, najczęściej mieszanki mięs z różnych zwierząt. Mięso formowane jest w ruloniki i pieczone lub, rzadziej, smażone. Cevapcici podaje się z grillowanymi warzywami, ajwarem, pieczonymi ziemniakami lub plackami pita.
Kawa
Wśród krajów kojarzących się z kawą wymienilibyśmy na pewno Kolumbię, Brazylię czy Włochy, ale raczej mało komu na myśl przyszłyby republiki dawnej Jugosławii. Co więc szczególnego ma w sobie bałkańska kawa? Chodzi o charakterystyczny sposób przygotowania w blaszanym tygielku, tzw. dżezwie. Kawa jest trzykrotnie podgrzewana prawie do wrzenia, a następnie studzona, przez co nabiera wyjątkowego smaku, a przede wszystkim bardzo dużej intensywności. Do kawy dostaniemy zazwyczaj kostkę rachatłukum lub kawałeczek baklavy, a w niektórych kawiarniach normalnym elementem zestawu jest także papieros. Ważne jednak aby zamawiać kawę odpowiednio do kraju, w którym się znajdujemy, czyli w Serbii prosić o kawę serbską, w Chorwacji o chorwacką a np. w Bośnii o bośniacką. Pomyłka może bowiem skutkować ściągnięciem na siebie gniewu miejscowych, a nawet wyproszeniem z lokalu.
Pljeskavica
Pljeskavicę najłatwiej opisać jako bałkański burger. Jest to bowiem po prostu kotlet z mięsa mielonego, podawany z ajwarem i warzywami, często w placku pita lub na talerzu z frytkami. Za wyjątkowy smak pljeskavicy odpowiada przede wszystkim użycie mięsa mieszanego, dojrzewającego przez kilka dni w przyprawionej marynacie, często z dodatkiem sera. Pljeskavica pochodzi z Serbii, ale obecnie jest niezwykle popularna we wszystkich krajach byłej Jugosławii, gdzie posiada wiele różnych odmian. Do najpopularniejszych należą m.in. gurmanska pljeskavica, przyrządzana z dodatkiem sera kaszkawał i boczku, czy leskovacka pljeskavica z mięsa wołowego z dodatkiem cebuli.
Rakija
Najpopularniejszy bałkański trunek, znany na Bałkanach i w Turcji jako rakija, a na węgrzech jako palinka. Rakiję wytwarza się w procesie destylacji fermentowanych owoców, przez co klasyfikacyjnie można uznać ją za produkt zbliżony do bimbru czy brandy. Rakija zawiera zazwyczaj między 40 a 60 procent alkoholu. Produkuje się ją z różnych owoców, najczęściej winogron i śliwek, choć są też rakije jabłkowe, pigwowe czy np. gruszkowe. Często rakije sprzedawane są także w wersjach smakowych, wzbogaconych ziołami, miodem czy nawet orzechami.
Sałatka szopska
Sałatka szopska jest jednym z kulinarnych symboli Bułgarii, mało kto jednak wie, że nie jest to potrawa z wielowiekowymi tradycjami. Choć nazwa nawiązuje do grupy etnicznej Szopów, zamieszkujących okolice Sofii, w rzeczywistości sałatkę tę wymyślono w latach 50′ ubiegłego wieku z myślą o zagranicznych turystach. Od tamtego czasu sałatka szopska stała się jednak tak popularnym daniem, kojarzonym na całym świecie z Bułgarią oraz całymi Bałkanami, że trudno ją tu pominąć. Sałatkę przyrządza się bardzo prosto ze świeżych pomidorów, ogórków, papryki, cebuli, sera szopskiego i oliwy.
Sery
Skoro dotarliśmy już do tematu bałkańskich serów, warto poświęcić im osobną chwilę. Śmiało można bowiem powiedzieć, że Bałkany stoją serami. Dość wspomnieć, że serbski ser Pule został w 2012 roku uznany za najdroższy ser świata, ponieważ za kilogram tego przysmaku trzeba było zapłacić niemal 1300 dolarów amerykańskich. Serbia ma jednak sporo do zaoferowania również miłośnikom serów o nieco mniej zasobnych portfelach, by wspomnieć znane sery plamińskie czy lipskie. Bałkańskim hitem jest także długo dojrzewający kaszkawał czy słodki, twarogowy kajmak.
Wino jeżynowe
Na Bałkanach, będących w końcu regionem śródziemnomorskim, produkuje się także wino, choć oczywiście nie jest ono tak popularne, jak wina z pobliskich Włoch czy Węgier. Niemniej warto wspomnieć o ciekawym i bardzo oryginalnym produkcie z Serbii, jakim jest wino jeżynowe (kupinovo vino). Jest to słodkie wino, dość często podawane do posiłków.
Dodaj komentarz